Mụn trên mặt rất đa dạng với nhiều chủng loại như mụn viêm, mụn không viêm, mụn thịt, mụn cóc ,… Mỗi loại đều có những đặc điểm, nguyên nhân riêng nhưng nhìn chung đều do chăm sóc da sai cách, rối loạn hormone, lạm dụng mỹ phẩm gây bít tắc lỗ chân lông, tăng tiết dầu thừa,… Cùng Lunaria tham khảo từng loại mụn cụ thể thông qua bài viết dưới đây để biết cách chăm sóc da và điều trị mụn phù hợp.
Mụn là gì và nguyên nhân?
Mụn là những nốt nổi cộm trên da với nhiều kích thước khác nhau. Đây là tình trạng da liễu thường gặp ở mọi lứa tuổi, chủ yếu hình thành ở vùng mặt. Các loại mụn trên mặt bao gồm: đầu đen, đầu trắng, cám, ẩn, mủ, sưng viêm, … Mỗi loại đều sẽ có những dấu hiệu đặc trưng khác nhau.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng không mong muốn này trên da. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu:
- Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là ở giai đoạn tuổi dậy thì, mang thai, tiền mãn kinh,…
- Sự xâm nhập và phát triển của vi khuẩn P. Acnes (Propionibacterium Acnes), Demodex.
- Thói quen ăn thực phẩm cay nóng, uống cà phê, ăn nhiều thực phẩm chứa carbohydrate như nước ngọt, trà sữa, bánh mì ngọt, khoai tây chiên, bánh kẹo,… sẽ kích thích hình thành các loại mụn trên mặt.
- Chăm sóc da sai cách: vệ sinh da không kỹ, không tẩy da chết định kỳ, không dưỡng ẩm đầy đủ,…
- Thường xuyên trang điểm, lạm dụng mỹ phẩm, sử dụng sản phẩm kém chất lượng.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc chứa corticosteroid, testosterone, lithium,…
Mụn là tình trạng da liễu thường gặp (Nguồn: Internet)
1. Mụn đầu đen
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: là một trong các loại mụn trên mặt thường gặp nhất. Chúng không gây sưng hoặc viêm nhiễm. Phần nhân nhô lên khỏi bề mặt, dễ tiếp xúc trực tiếp với không khí bên ngoài môi trường, dẫn đến oxy hoá và chuyển sang màu đen. Kích thước cảu chúng rất nhỏ, chỉ dao động từ 1 – 2mm.
- Vị trí: thường mọc ở trán, mũi, cằm và hai bên má.
- Nguyên nhân hình thành do dầu thừa, tế bào chết, bụi bẩn không được làm sạch hoàn toàn, tích tụ làm bít tắc lỗ chân lông.
(Nguồn: Internet)
2. Mụn đầu trắng
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: thường xuất hiện dưới dạng các nốt trắng nhỏ dưới/ trên bề mặt da. Kích thước chỉ dao động từ 1 – 2mm và không gây đau.
- Vị trí: chủ yếu hình thành ở vùng mũi, trán, má, cằm,…
- Nguyên nhân: do lỗ chân lông tích tụ quá nhiều bụi bẩn, tế bào chết và không thông thoáng. Tình trạng nổi nốt cộm đầu trắng có thể xảy ra ở mọi đối tượng nhưng chủ yếu là trong giai đoạn tuổi dậy thì, mang thai, người có thói quen thức khuya, căng thẳng thường xuyên, …
3. Mụn ẩn
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: nằm sâu bên dưới da. Khiến vùng da trở nên sần sùi, thô ráp, thiếu sức sống và mất thẩm mỹ.
- Vị trí: phổ biến là cằm, trán, quai hàm, quanh miệng, hai bên má, …
- Nguyên nhân: Chủ yếu do rối loạn nội tiết tố, chế độ sinh hoạt, ăn uống thiếu khoa học. Hay cơ địa lỗ chân lông to, cơ chế giải độc của cơ thể không ổn định.
(Nguồn: Internet)
4. Mụn cám
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: là tiền thân của các loại nốt viêm trên mặt khác. Chúng có màu hơi đục, ngả đen hoặc trắng, không chứa mủ và hoàn toàn không gây đau. Mụn cám bị tổn thương hoặc nhiễm trùng sẽ có nguy cơ dẫn đến sưng viêm, mụn trứng cá kèm sưng, mủ nghiêm trọng.
- Vị trí: có thể hình thành ở nhiều vùng da khác nhau trên mặt. Đặc biệt là mũi và cằm.
- Nguyên nhân: thường xuất hiện trong giai đoạn dậy thì, mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh,… do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể.
(Nguồn: Internet)
Phân biệt các loại mụn viêm trên mặt
Mụn viêm thường gây đau nhức, sưng đỏ và có thể chứa mủ bên trong. Dưới đây là các loại mụn viêm thường gặp:
1. Mụn bọc
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: có chứa mủ trắng/ vàng và máu, nằm ẩn sâu bên trong da, kết cứng, gây sưng viêm, đau nhức. Kích thước tương đối lớn, có thể mọc riêng lẻ hoặc mọc thành từng cụm. Ở giai đoạn đầu, mụn bọc cứng, rất khó vỡ, về sau chuyển dần sang thể mềm hơn. Tình trạng này có thể để lại nhiều biến chứng đáng lo ngại trên da, đặc biệt là sẹo lõm.
- Vị trí: Vùng da thường gặp nhất là ở cằm, mũi, trán và má.
- Nguyên nhân: là do da bị viêm nhiễm, bã nhờn, tế bào chết, bụi bẩn, vi khuẩn làm cho nang lông bị kích ứng. Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở những người bị rối loạn hormone, rối loạn chức năng bài tiết, căng thẳng, stress kéo dài, chế độ ăn uống, sinh hoạt thiếu khoa học.
(Nguồn: Internet)
2. Mụn viêm đỏ
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: là một trong các loại nốt sưng viêm trên mặt gây đau nhức khó chịu. Chúng thường chứa mủ, sưng to. Nhân/cồi có thể cứng hoặc mềm tuỳ vào từng trường hợp.
- Vị trí: có khả năng xuất hiện ở mọi vùng da trên mặt.
- Nguyên nhân: do chế độ ăn uống thiếu khoa học. Ví dụ như lười bổ sung chất xơ, ngủ không đủ giấc, căng thẳng kéo dài,… Đôi khi, có thể hình thành do di truyền, rối loạn nội tiết tố. Hoặc lạm dụng mỹ phẩm không phù hợp.
(Nguồn: Internet)
3. Mụn nang
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: Mụn nang hay mụn u nang là một biến thể thường gặp của mụn trứng cá. Chúng phát triển từ sâu bên trong da, đẩy thành dạng nốt sưng đỏ như khối u trên bề mặt. Bên trong chứa đầy dịch mủ gây cảm giác đau nhức, khó chịu. Nốt viêm có thể mọc riêng lẻ hoặc mọc thành từng cụm.
- Vị trí: thường thấy nhất là da mặt, đôi khi là da cổ, lưng, ngực, …
- Nguyên nhân: chủ yếu do sợi bã nhờn, vi khuẩn, bụi bẩn tích tụ làm viêm nang lông. Ngoài ra, rối loạn hormone, lạm dụng mỹ phẩm, di truyền, căng thẳng thường xuyên,… Cũng có thể là yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành nốt viêm nang.
4. Mụn nhọt
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: là tình trạng nhiễm trùng da thường gặp. Hình thành dưới dạng nốt sưng đỏ, kích thước tăng dần theo thời gian. Bên trong nốt viêm chứa mủ, gây sưng đau khó chịu. Phần đầu có màu trắng, có thể tự vỡ và đẩy dịch chảy ra ngoài.
- Vị trí: có thể mọc ở mọi vùng da trên cơ thể. Trong đó, da mặt, nách, cổ, đùi mông là thường gặp nhất.
- Nguyên nhân: chủ yếu do bít tắc lỗ chân lông, dày sừng nang lông, viêm nang lông, …
Nhọt có chứa mủ bên trong (Nguồn: Internet)
5. Mụn đinh râu
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: là một trong những loại nốt viêm gây nguy hiểm nhất trong các loại mụn trên mặt. Có ngòi mủ, thường gây sưng đỏ, đau nhức ở gốc sợi râu khi mới hình thành. Về lâu dài, nếu không được chăm sóc đúng cách, chúng sẽ tiếp tục sưng to, xuất hiện mủ vàng. Thậm chí làm sưng phù mặt, kèm sốt cao.
- Vị trí: chủ yếu xuất hiện ở vùng da quanh môi, mũi,…
- Nguyên nhân: do da bị nhiễm trùng khi nặn nốt trứng cá sai cách, cạo râu làm xước da, mắc bệnh tiểu đường…
(Nguồn: Internet)
Các loại mụn khác trên mặt
Mụn thịt và mụn cóc cũng là các loại sưng viêm trên mặt phổ biến, cụ thể như sau:
1. Mụn thịt
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: là những khối u lành tính nhú lên trên bề mặt da, hoàn toàn không gây đau nhức nhưng lại khiến bề mặt da sần sùi, thiếu thẩm mỹ. Kích thước thường nhỏ li ti với kích thước chỉ khoảng 1 – 3mm, có thể mọc thành từng cụm hoặc riêng lẻ. Mụn thịt thường tệp với màu da hoặc có màu ngả vàng, không viêm, không sưng nhưng gây ngứa.
- Vị trí: thường thấy nhất là mắt, má, cổ, nách, trán, bụng, ngực,…
- Nguyên nhân: Chủ yếu do rối loạn sắc tố, rối loạn tuyến mồ hôi, chế độ ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh, …
Mụn thịt gây thiếu thẩm mỹ (Nguồn: Internet)
2. Mụn cóc
- Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết: Mụn cóc hay mụn hạt cơm là u nhỏ hình thành trên da, có thể xảy ra ở cả nam và nữ. Nốt mụn sần sùi, kích thước chỉ bằng hạt vừng hoặc hạt đậu xanh. Mụn có màu trắng hoặc tệp với màu da, cảm giác thô ráp khi chạm tay vào. Mụn dễ lây lan qua các vùng da khác nếu nặn, cạy không đúng cách.
- Vị trí: Vị trí thường xuất hiện mụn cóc là trên mặt, móng tay, bàn tay, lòng bàn chân, móng chân, mắt cá chân, …
- Nguyên nhân Mụn cóc có thể hình thành do sự tấn công của virus HPV, vùng da có vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với quần áo, giày dép, khăn mặt của người bị loại mụn này.
Mụn cóc có thể do virus HPV gây nên (Nguồn: Internet)
Cách điều trị các loại mụn trên mặt hiệu quả
Để điều trị các loại mụn trên mặt, bạn có thể áp dụng một số cách hiệu quả dưới đây:
1. Sử dụng thuốc uống được bác sĩ kê đơn
Tuỳ vào tình trạng mụn gặp phải, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng một số loại thuốc kê đơn như:
- Thuốc kháng sinh đường uống: Tetracycline, minocycline và doxycycline là những loại thuốc kháng sinh được sử dụng phổ biến trong điều trị mụn trứng cá từ trung bình đến nặng. Công dụng chính của thuốc là kháng khuẩn, giảm viêm trên da.
- Isotretinoin: Đây là một loại retinoid đường uống. Có khả năng làm thu nhỏ kích thước tuyến dầu và hạn chế các loại mụn trên mặt phát triển.
- Thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai có chứa estrogen và progestin (Ortho Tri-Cyclen, Yaz,…), giúp ức chế chế nồng độ hormone testosterone trong cơ thể. Giúp kiểm soát hoạt động tuyến bã nhờn và hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa các loại mụn trên mặt.
- Liệu pháp hormone: Liệu pháp này bao gồm estrogen và progesterone liều thấp. Cách này có tác dụng ức chế hoạt động của một số hormone gây tăng sinh tuyến dầu.
2. Điều trị các loại mụn trên mặt bằng thuốc, sản phẩm bôi
Các loại thuốc bôi da, sản phẩm/ serum trị mụn cũng được sử dụng phổ biến và hiệu quả trong điều trị mụn, bao gồm:
- Axit Azelaic: Có tác dụng làm giảm sưng tấy và tiêu diệt vi khuẩn gây hại trên da, ngăn ngừa mụn mới hình thành.
- Benzoyl peroxide: Thường có dạng gel. Giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, ngăn tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn, tiêu sừng. Ngoài ra, hoạt chất này còn hỗ trợ loại bỏ bã nhờn nên làm thông thoáng lỗ chân lông. Và gom cồi mụn, giảm sưng viêm nhanh chóng.
- Axit salicylic (BHA): Thẩm thấu, kiểm soát dầu thừa trên da, loại bỏ vi khuẩn trong lỗ chân lông. Hỗ trợ làm thu nhỏ lỗ chân lông và ngăn ngừa các loại mụn trên mặt. BHA còn giúp làm mềm lớp da sừng hóa, đào thải tế bào chết, kích thích sản sinh tế bào mới cho da khoẻ đẹp.
- Retinoids: Đẩy mụn lên trên bề mặt da. Nhằm làm sạch mụn ẩn sâu trong da, loại bỏ tế bào chết, bã nhờn, giảm thâm sau mụn. Đồng thời tái cấu trúc da nhờ kích thích tổng hợp elastin, collagen,…
- Thuốc kháng sinh dạng bôi: Một số loại thuốc kháng sinh như clindamycin, erythromycin… có thể được sử dụng để bôi ngoài da giúp kiểm soát vi khuẩn gây mụn.
- Dapsone: Gel bôi ngoài da, có tính kháng khuẩn, thường dùng trong điều trị mụn trứng cá viêm.
Dùng thuốc bôi ngoài da để trị mụn (Nguồn: Internet)
3. Điều trị các loại mụn trên mặt bằng liệu pháp công nghệ cao
Nếu các biện pháp điều trị mụn bằng thuốc uống, thuốc bôi ngoài da không mang lại hiệu quả. Bạn có thể tham khảo một số liệu pháp công nghệ cao sau đây:
- Laser: Ánh sáng laser sẽ tác động sâu vào bên trong da. Chúng giúp tiêu diệt ổ vi khuẩn gây mụn. Từ đó làm giảm sưng viêm, ngăn mụn tái phát và để lại sẹo.
- Peel da hóa học: là phương pháp sử dụng các hoạt chất hoá học để tác động lên da. Giúp làm sạch lỗ chân lông, loại bỏ dầu thừa, tế bào chết, bụi bẩn. Cũng như thúc đẩy quá trình làm khô cồi mụn và đẩy lên bề mặt da. Ngoài ra, quá trình điều trị còn kích thích sản sinh tế bào da mới. Loại bỏ lớp da cũ để da sáng khỏe, mịn màng hơn.
- Liệu pháp ánh sáng: sử dụng nguồn năng lượng ánh sáng để tác động sâu vào bên trong cấu trúc da. Tác động tiêu diệt toàn bộ vi khuẩn gây mụn. Đồng thời điều tiết dầu thừa, kích thích tăng sinh collagen, cho da trẻ khoẻ.
Điều trị các loại mụn trên mặt bằng liệu pháp công nghệ cao (Nguồn: Internet)
Cách chăm sóc da giúp cải thiện và ngăn ngừa các loại mụn trên mặt
Để ngăn ngừa các loại mụn trên mặt, bạn có thể tham khảo các cách chăm sóc da khoa học, đúng cách như sau:
1. Duy trì lối sống lành mạnh:
Hạn chế sử dụng thực phẩm cay nóng, chứa nhiều dầu mỡ. Hay đồ uống có cồn, nhiều đường, sữa động vật và các chế phẩm liên quan. Nên chú trọng xây dựng chế độ ăn lành mạnh và phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân. Việc ăn nhiều rau xanh, uống nhiều nước, ngủ sớm, hạn chế stress,… giúp tránh kích ứng da dẫn đến hình thành các loại mụn trên mặt.
2. Chú trọng bước làm sạch da:
Bạn nên làm sạch da đều đặn 1 – 2 lần/ ngày vào buổi sáng và buổi tối trước khi ngủ. Bằng nước tẩy trang, sữa rửa mặt dịu nhẹ để loại bỏ dầu thừa, cặn trang điểm, bụi bẩn, giúp lỗ chân lông luôn thông thoáng. Lưu ý tránh các loại mụn trên mặt phát triển. Tuy nhiên, bạn lưu ý không rửa mặt quá nhiều lần, chà xát quá mạnh. Vì dễ làm mất ẩm trên da, dẫn đến kích ứng và bùng phát mụn.
3. Chăm sóc da đúng cách:
Bạn nên chăm sóc da đúng cách theo các bước skincare khoa học mỗi ngày. Và đảm bảo đầy đủ bước làm sạch, cấp ẩm, thoa kem chống nắng. Ngoài ra, tẩy tế bào chết, xông hơi đều đặn hàng tuần cũng là giải pháp quan trọng. Các bước này giúp bạn sở hữu một làn da sạch mụn, thông thoáng, khỏe đẹp. Khi bị mụn, bạn nên sử dụng sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, phù hợp, điều trị đúng cách. Đặc biệt không tự ý nặn mụn để tránh tình trạng da tổn thương nghiêm trọng hơn.
4. Sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp:
Với da mụn, bạn nên ưu tiên dùng sản phẩm skincare lành tính, chứa benzoyl peroxide, salicylic acid. Và trên bao bì có dòng chữ “oil-free”, “non-comedogenic” để tránh kích ứng. Mỹ phẩm cấp ẩm cho da nên sử dụng loại chứa thành phần axit hyaluronic, glycerin, vitamin B3, vitamin B5 để kiểm soát dầu hiệu quả và làm giảm nguy cơ gây mụn.
5. Thường xuyên sử dụng kem chống nắng:
Kem chống nắng là giải pháp chăm sóc da quan trọng. Tác dụng chính của chúng là giúp bảo vệ da toàn diện trước tác động của ánh nắng mặt trời. Bạn nên dùng sản phẩm có chỉ số SPF từ 30+ trở lên. Và nên thoa lại lớp kem chống nắng nếu bạn phải ở ngoài trời lâu. Bên cạnh đó, nên kết hợp che chắn kĩ lưỡng khi ra ngoài. Đặc biệt là trong khoảng thời gian từ 10 giờ trưa đến 16 giờ chiều.
Thoa kem chống nắng đều đặn mỗi ngày (Nguồn: Internet)
Bài viết trên đây đã chia sẻ đầy đủ về các loại mụn trên mặt. Bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị an toàn, hiệu quả. Hy vọng với những chia sẻ này, bạn đã có thêm nhiều gợi ý hữu ích. Giúp bạn có thể chủ động chăm sóc, phục hồi làn da trẻ khoẻ từ sâu bên trong. Nếu bạn cần một người bạn đồng hành trên con đường chăm sóc da. Hay cần những lời khuyên đúng đẵn cho tình trạng da của mình. Đừng ngần ngại mà liên hệ với Lunaria, Master skin luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn!
